(c) All rights reserved
Αυτή την εβδομάδα θέλω να σας μιλήσω για μια πολύ αγαπημένη μου υπερτροφή που σχεδόν υπάρχει σε όλες τις κουζίνες: τον κουρκουμά. Ο κουρκουμάς έχει έντονο κίτρινο πορτοκαλί χρώμα, και είναι το συστατικό που δίνει στο κάρι το χαρακτηριστικό του χρώμα. Χρησιμοποιείται εδώ και χιλιάδες χρόνια στην Ινδία σαν μπαχαρικό αλλά και σαν βότανο ιατρικής. Πρόσφατα η επιστήμη άρχισε να υποστηρίζει αυτό που οι Ινδοί γνώριζαν χρόνια τώρα: ότι ο κουρκουμάς περιέχει στοιχεία με θεραπευτικές ιδιότητες. Το πιο σημαντικό απ’ αυτά τα στοιχεία είναι η κουρκουμίνη. Η κουρκουμίνη είναι το κύριο ενεργό συστατικό του κουρκουμά. Τα τελευταία 20 χρόνια έχουν τυπωθεί στο διεθνή ιατρικό τύπο περισσότερες από 6000 δημοσιεύσεις, που αφορούσαν τη μοριακή βάση της αντιοξειδωτικής, αντιφλεγμονώδους, αντιβακτηριακής, αντιικής, αντιμηκυτιασικής και αντικαρκινικής δράσης της κουρκουμίνης, τοποθετώντας την στα φαρμακοτρόφιμα.
Γι’ αυτό λοιπόν η κουρκουμίνη είναι το καλύτερο συμπλήρωμα διατροφής που υπάρχει στο φαρμακείο της φύσης. Μερικές από τις θεραπευτικές της ιδιότητες είναι οι εξής:
- Ο κουρκουμάς είναι από τα καλύτερα αντι-οξειδωτικά της φύσης:
Αν και μας τρομάζει η λέξη φλεγμονή, δε πρέπει να ξεχνάμε πόσο σημαντική είναι στην ομοιόσταση: είναι η φυσική άμυνα του σώματος απέναντι σε ξένους εισβολείς και παίζει σημαντικό ρόλο στην επιδιόρθωση των τραυμάτων. Κι ενώ η οξεία (μικρής διάρκειας) φλεγμονή είναι ιδιαίτερα ωφέλιμη, μπορεί να δημιουργήσει τεράστια προβλήματα όταν είναι χρόνια και αρχίσει να επηρεάζει αρνητικά τους ιστούς του σώματος. Είναι πλέον αποδεκτό ότι η χρόνια, χαμηλού επιπέδου φλεγμονή παίζει μεγάλο ρόλο σε σχεδόν όλες τις χρόνιες παθήσεις του Δυτικού κόσμου: καρδιακά νοσήματα, καρκίνους, σύνδρομα μεταβολισμού, Αλτζχάιμερ κι άλλες εκφυλιστικές ασθένειες. Οπότε οτιδήποτε μπορεί να εμποδίσει τη χρόνια φλεγμονή μπορεί να βοηθήσει στη πρόληψη ή ακόμα και στη θεραπεία κάποιων απ’ αυτών των ασθενειών.
Η κουρκουμίνη είναι ένα από τα ισχυρότερα αντι-οξειδωτικά της φύσης, Τόσο δυνατό που έχει την ίδια αποτελεσματικότητα βάσει ερευνών με κάποια αντιφλεγμονώδη φάρμακα, απλά χωρίς τις παρενέργειες.
Η κουρκουμίνη μπλοκάρει το NF-kB, ένα μόριο που ταξιδεύει μέσα στο πυρήνα των κυττάρων και ενεργοποιεί τα γονίδια που σχετίζονται με τη φλεγμονή. Και το NF-kB θεωρείται ότι παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στις χρόνιες ασθένειες.
2) Ο κουρκουμάς αυξάνει σημαντικά την αντιοξειδωτική δράση του σώματος
Η οξείδωση των κυττάρων θεωρείται ότι είναι η κύρια αίτια της γήρανσης και πολλών ασθενειών. Οφείλεται στις ελεύθερες ρίζες, ιδιαίτερα δραστικά μόρια με αδέσμευτα ηλεκτρόνια. Οι ελεύθερες ρίζες επιδρούν αρνητικά με οργανικές ουσίες όπως τα λιπαρά οξέα, οι πρωτεΐνες ή το DNA.
Η κουρκουμίνη είναι ένα ισχυρό αντιοξειδωτικό που ουδετεροποιεί τις ελεύθερες ρίζες χάρη στη χημική της σύνθεση. Επίσης η κουρκουμίνη ενισχύει τη δραστηριότητα των αντιοξειδωτικών ενζύμων του σώματος. Με αυτό τον τρόπο η κουρκουμίνη δρα διπλά κατά των ελεύθερων ριζών: μπλοκάροντας τις απευθείας και μετά ενεργοποιώντας τους αντιοξειδωτικούς μηχανισμούς του ίδιου μας του σώματος.
3) Η κουρκουμίνη βελτιώνει τη λειτουργία του εγκεφάλου και μειώνει το ρίσκο εγκεφαλοπάθειας.
Για πολλά χρόνια επικρατούσε η θεωρία ότι οι νευρώνες δε μπορούν να διαιρεθούν και να πολλαπλασιαστούν μετά τα πρώτα παιδικά χρόνια. Πλέον έχει αποδειχτεί ότι οι νευρώνες μπορούν να κάνουν νέες συνάψεις, και σε μερικά σημεία του εγκεφάλου, μπορούν να πολλαπλασιαστούν και να αυξηθούν αριθμητικά. Ο κύριος λόγος πίσω από αυτή τη διαδικασία είναι το BDNF , Brain-Derived Neurotrophic Factor, ένα είδος ορμόνης που λειτουργεί στον εγκέφαλο. Πολλές ασθένειες του εγκεφάλου σχετίζονται με χαμηλά επίπεδα αυτής της ορμόνης, όπως η κατάθλιψη και το Αλτζχάιμερ. Η κουρκουμίνη μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα BDNF στον εγκέφαλο. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να καθυστερήσει ή ακόμα και να αποτρέψει κάποιες από αυτές τις ασθένειες και να βελτιώσει τη μνήμη.
- Η κουρκουμίνη προλαμβάνει τα καρδιοαγγειακά νοσήματα
Τα καρδιοαγγεικά νοσήματα είναι ο νούμερο ένα λόγος θανάτων παγκοσμίως. Μελετώνται χρόνια τώρα και οι ερευνητές έχουν μάθει πολλά για τους λόγους που δημιουργούνται.
Η κουρκουμίνη μπορεί να αποτρέψει διάφορα στάδια στη διαδικασία δημιουργίας των καρδιαγγειακών νοσημάτων. Το βασικότερο όφελος της είναι ότι βοηθά στη καλύτερη λειτουργεία του ενδοθηλίου, που είναι η επικάλυψη των αγγείων. Είναι ευρέως γνωστό ότι η δυσλειτουργία του ενδοθηλίου, είναι βασικό αίτιο καρδιαγγειακών νοσημάτων καθώς επηρεάζει την ικανότητα του ενδοθηλίου να ρυθμίσει τη πίεση, τη πήξη του αίματος και άλλους παράγοντες. Υπάρχουν διάφορες έρευνες που αποδεικνύουν την αποτελεσματικότητα της κουρκουμίνης στη λειτουργία του ενδοθηλίου. Μια έρευνα δείχνει ότι η κουρκουμίνη είναι όσο αποτελεσματική όσο και η άσκηση, ενώ μια άλλη έρευνα ότι δουλεύει τόσο αποτελεσματικά όσο και το φάρμακο Atorvastatin.
Επίσης όπως είπαμε και παραπάνω, η κουρκουμίνη μειώνει τη φλεγμονή και την οξείδωση, παράγοντες που επίσης συμβάλουν σε καρδιοαγγειακά νοσήματα.
Σε μια έρευνα, 121 ασθενείς που υποβλήθηκαν σε bypass της στεφανιαίας αρτηρίας τοποθετήθηκαν τυχαία είτε σε ομάδα placebo, είτε σε ομάδα που έπαιρνε 4γρ κουρκουμίνης τη μέρα, λίγες μέρες πριν και μετά την εγχείρηση. Η ομάδα με τη κουρκουμίνη είχε 65% μικρότερο ρίσκο καρδιακής προσβολής μετά την εγχείρηση.
- Η κουρκουμίνη βοηθά στη πρόληψη του καρκίνου.
Υπάρχουν διάφορες μορφές καρκίνου, παρ’ όλ’ αυτά έχουν ομοιότητες, οι οποίες φαίνεται να μπορούν να επηρεαστούν από συμπληρώματα κουρκουμίνης.
Ερευνητές μελετάνε τη κουρκουμίνη και τις θεραπευτικές της ιδιότητες στην αντιμετώπιση του καρκίνου μιας και μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη και εξάπλωση του σε μοριακό επίπεδο.
Έρευνες έχουν αποδείξει ότι μπορεί να μειώσει την αγγειογένεση (ανάπτυξη νέων αγγείων σε όγκους), μετάσταση (εξάπλωση του καρκίνου) και να βοηθήσει στην απόπτωση (θάνατο) των καρκινικών κυττάρων.
Αν και οι περισσότερες έρευνες για την αποτελεσματικότητά της κουρκουμίνης στην απόπτωση είναι εργαστηριακές και σε ζώα, υπάρχει μεγάλη βιβλιογραφία για το ρόλο της στη πρόληψη καρκίνων του πεπτικού συστήματος (πχ. Του παχέος εντέρου).
Σε έρευνα με 44 άνδρες που είχαν κακώσεις στο παχύ έντερο (που συχνά καταλήγουν να γίνονται καρκινώματα), 4γρ κουρκουμίνης τη μέρα για ένα μήνα μείωσαν τον αριθμό των κακώσεων κατά 40%.
Ίσως κάποια στιγμή στο μέλλον η κουρκουμίνη να χρησιμοποιείται παράλληλα με τις συμβατικές θεραπείες κατά του καρκίνου. Αν και είναι πολύ νωρίς για να βγάλει κανείς συμπεράσματα, η κουρκουμίνη είναι ένα πολλά υποσχόμενα συστατικό που μελετάται εντατικά αυτές τις μέρες.
- Η κουρκουμίνη βοηθά στη πρόληψη του Αλτζχάιμερ.
Το Αλτζχάιμερ είναι η πιο συχνή εκφυλιστική νευρολογική ασθένεια στο κόσμο και ο βασικός λόγος άνοιας. Δυστυχώς δεν υπάρχει καμία θεραπεία για το Αλτζχάιμερ ακόμα, οπότε η πρόληψη είναι εξαιρετικής σημασίας.
Τα νέα είναι ενθαρρυντικά μιας και η κουρκουμίνη έχει βρεθεί ότι διαπερνά τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό. Επίσης έχει βρεθεί ότι η φλεγμονή και η οξειδωτική βλάβη παίζουν σημαντικό ρόλο στο Αλτζχάιμερ και η κουρκουμίνη έχει ευεργετικές ιδιότητες και στα δύο.
Ένα βασικό χαρακτηριστικό του Αλτζχάιμερ είναι ο σχηματισμός πρωτεϊνικών πλέξεων που ονομάζονται αμυλοειδείς πλάκες. Έρευνες έχουν δείξει ότι η κουρκουμίνη μπορεί να καθαρίσει αυτές τις πλάκες.
- Η κουρκουμίνη μπορεί να βελτιώσει την αρθρίτιδα
Η αρθρίτιδα είναι ένα πολύ κοινό πρόβλημα στο δυτικό κόσμο. Υπάρχουν διάφορα είδη αρθρίτιδας, αλλά τα περισσότερα αφορούν σε κάποιο είδος φλεγμονής των συνδέσμων.
Μιας και η κουρκουμίνη έχει ισχυρή αντιφλεγμονώδη δράση, είναι πολύ λογικό να βοηθά στην αρθρίτιδα.
Σε έρευνα με ασθενείς ρευματοειδούς αρθρίτιδας η κουρκουμίνη βρέθηκε να είναι πιο αποτελεσματική από το αντιφλεγμονώδες φάρμακο που χρησιμοποιήθηκε.
Συνολικά υπάρχουν αρκετές έρευνες που έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα της κουρκουμίνης στην αρθίτιδα.
- Έρευνες δείχνουν ότι η κουρκουμίνη μπορεί να έχει φοβερά αποτελέσματα κατά της κατάθλιψης.
Σε ελεγχόμενο περιβάλλον, 60 ασθενείς τοποθετήθηκαν τυχαία σε 3 ομάδες: η μια ομάδα πήρε prozac, η άλλη ομάδα πήρε ένα γραμμάριο κουρκουμίνης και η τρίτη ομάδα πήρε και κουρκουμίνη και Prozac. Μετά από 6 εβδομάδες η κουρκουμίνη οδήγησε σε αποτελέσματα παρόμοια με αυτά του Prozac. Η ομάδα που πήρε και κουρκουμίνη και Prozac είχε τα καλύτερα αποτελέσματα.
Αυτή η μικρή έρευνα δείχνει πόσο πολλά υποσχόμενη είναι η κουρκουμίνη ως αντικαταθλιπτικό. Η κατάθλιψη επίσης σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα BNDF και συρίκνωση του υποθαλάμου, το μέρος του εγκεφάλου που ρυθμίζει τη μάθηση και τη μνήμη. Μιας και η κουρκουμίνη αυξάνει τα επίπεδα BNDF, μπορεί ενδεχομένως να αντιστρέψει κάποιες απ’ αυτές τις αλλαγές.
Επίσης υπάρχουν ενδείξεις ότι η κουρκουμίνη μπορεί να αυξήσει τη λειτουργία της σεροτονίνης και ντοπαμίνης που επηρεάζουν πολύ τη διάθεση.
- Η κουρκουμίνη μπορεί να καθυστερήσει τη γήρανση και να πολεμήσει ασθένειες που σχετίζονται με τη γήρανση.
Αν η κουρκουμίνη μπορεί να βοηθήσει στη πρόληψη καρδιαγγειακών νοσημάτων, καρκίνων και Αλτζχάιμερ, τότε προφανώς βοηθά και στη μακροζωία. Γι’ αυτό το λόγο η κουρκουμίνη είναι δημοφιλές συμπλήρωμα αντιγήρανσης. Μιας και η φλεγμονή και η οξείδωση παίζουν σημαντικό ρόλο στη γήρανση, η δράση της κουρκουμίνης ενδεχομένως να μη περιορίζεται μόνο στη πρόληψη ασθενειών.
Ελπίζω οι παραπάνω λόγοι να σας έπεισαν να βάλετε πιο συχνά αυτό το θαυματουργό συστατικό στη διατροφή σας. Και πριν τρέξετε να φτιάξετε ένα golden latte (συνταγή θα ακολουθήσει πολύ άμεσα) να σας υπενθυμίσω ότι δυστυχώς η περιεκτικότητα κουρκουμίνης στο κουρκουμά είναι πολύ μικρή (περίπου 3% του βάρους του). Αυτό δε σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανένα όφελος να τη χρησιμοποιείτε στη κουζίνα σας, αλλά για να επωφεληθείτε θεραπευτικά χρειάζεται μεγαλύτερη ποσότητα. Οι περισσότερες από τις παραπάνω έρευνες χρησιμοποιούν εκχύλισμα κουρκουμίνης και η δόση ξεπερνά το 1γρ τη μέρα για να έχει σημαντικά θεραπευτικά αποτελέσματα. Επομένως αν θέλετε να βάλετε στη ζωή σας τα οφέλη της κουρκουμίνης θα σας πρότεινα να χρησιμοποιήσετε ένα καλό συμπλήρωμα διατροφής με φυσικό εκχύλισμα κουρκουμίνης. Δυστυχώς η κουρκουμίνη δεν απορροφάται καλά από το αίμα, και χρειάζεται να συνοδεύεται από πιπερίνη (συστατικό που βρίσκεται μέσα στο μαύρο πιπέρι) που αυξάνει την απορρόφηση της κατά 2000%. Επομένως καλό είναι το συμπλήρωμα που θα επιλέξετε να περιέχει βιοπερίνη (ένα άλλο όνομα για τη πιπερίνη) η αλλιώς να συνοδεύετε πάντα το συμπλήρωμα σας με ένα σπόρο μαύρο πιπέρι για να βοηθάτε την απορρόφηση της.
Δοκίμασε δύο φοβερές συνταγές για κάρι με κουρκουμά: ταυλανδέζικο κάρι με καρύδα και κολοκύθα, και κάρι με μελιτζάνες, μήλα και λεμονόπρασο.